Blockchain Uygulama Alanları

Blockchain (Blok Zinciri), güvenilir bir yöntemle oluşturulan sürekli büyüyebilen dağıtık bir kayıt listesi olarak tanımlanabilir. Blockchain bir çok alanda kullanılmaktadır. Bu yazıda Blocakchain’in uygulama alanları incelenecektir.

 

 

 

Merkezi Olmayan Internet

En çok ve en önde gelen blockchain uygulamalarından biri merkezileşmemiş(decentralized) internettir. Blockchain teknolojisi, merkezi bir kuruluşun kullanıcıların verilerini tutamayacağı internet sağlamayı amaçlamaktadır.

Kullanıcı verileri dağıtılmış defterde(ledger) saklanmakta ve bu defterler, ağdaki farklı düğümlerde(nodes) bulunmaktadır. Bu sayede veriler dünyadaki farklı bilgisayarlarda dağınık olarak bulunmakta ve şifreli olarak saklanmaktadır.

Yakın gelecekte birçok merkezi olmayan uygulamalara tanıklık edeceğiz. Örneğin, Steemit şu anda kullanılan uygulamalardan biridir. Bu blog platformu etherium tabanlı bir sitedir.

Bu gibi uygulamalar geliştirmek için pazara yönelen bazı şirketler var. Blockstack bu şirketlerden biridir. Blockstack sitesinden daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

 

Veri Güvenliği

Bir başka blockchain kullanım alanlarından biri de veri güvenliğidir. Veriler internet uzayında dağıtılmış ve şifreli biçimde bulunmaktadır. Ancak klasik internet yapısında veriler tek bir merkezde örneğin belirli bir sunucuda bulunmaktadır bu nedenle bu merkez hacklendiğinde verilere kolayca ulaşılabilir.

Geçtiğimiz günlerde haberlerde manşet ve Twitter da gündem olan Facebook’un kişisel verileri sızdırdığına ilişkin haberler pekçok kişinin Facebook hesabını kapatmasına sebep oldu. Eğer veriler tek bir merkezde olmasaydı ve bu merkezde şirket tarafından tutulmayıp dağınık olsaydı veriler kolayca sızdırılmayabilirdi. Bu amaçla Sia ve Cryptyk çalışmalar yürütmektedir.

 

Akıllı Sözleşmeler (Smart Contracts)

Blockchain teknolojisinin en çok kullanım alanlarından birisi de akıllı sözleşmelerdir. Bir ev yada araba aldığımızda onları aldığımız firmayla bir sözleşme imzalarız. Benzer bir uygulama internet uzayında akıllı sözleşmelerle yapılmaktadır. Bu sözleşmeyle bireysel yada şirketler arasında çevrimiçi olarak anlaşma yapılmasına imkan tanıyan bir bilgisayar programıdır.

Bu fikir ilk olarak 1996 yılında Nick Szabı tarafından öne sürülmüştür. İşte bu yapıyı solidity dilini kullanarak Ethererum tabanlı oluşturabiliriz. Bu sistem ile akıllı sözleşmeler hazırlanır ve sadece alıcı ve satıcı yani üçüncü bir şahısa ihtiyaç olmadan güvenli bir şekilde yapılabilmektedir.

 

Nesnelerin İnterneti(IoT)

Çamaşır makinası, buzdolabı, ütü ,televizyon, süpürgenin internete bağlanarak uzaktan komutlar göndermemize ,almamıza hatta kendi aralarında konuşmalarına yardımcı olacağı bunu yapabilmek için kendi ip adresine sahip olduğu sisteme nesnelerin interneti denmektedir. Bu haberleşmenin güvenlli bir biçimde gerçekleşmesi için de yine blockchain teknolojisi kullanılmaktadır.

IBM ve Samsung, 2015 yılında, Nesnelerin İnterneti’ni yaymak ve cihazların dışardan bir müdehaleye gerek duymadan doğrudan iletişim kurmasına olanak tanımak için tasarlanmış “Özerk Merkezileştirilmemiş Eşler Arası Telemetri” adında bir blockchain uygulamasını başlatmıştır. Bu sayde nesneler kendi aralarında güvenli bir biçimde haberleşmesi sağlanacaktır.

Blockchain teknoloşisini IoT uzayında kullanan en gözde uygulamalar lota ve IoTex’dir. IoTex, insanlara gerek duymadan çevrimiçi fatura ödemeye yardımcı olacak bir şifreli parabirimidir (cryptocurrency).

Küçük bir örnekle bu yapıyı daha iyi anlayabiliriz. Arabanızla güzel bir restoranta gittiniz ve arabanızı otoparka bıraktınız. Arbanız otomatik olarak tanınacak ve IoTex şifreli parabirimi ile otopark ücretini fiziksel olarak çalışanla muhattap olmadan ödeyebilirsiniz. Bu örnekleri çoğaltabiliriz. Yine bir markete alışveriş yapmaya gittiğimizde robotlar yardımıyla şifreli para birimiyle satin alabileceğiz.

 

Merkezileşmemiş Pazar

Bu uygulama biçiminde kullanıcılar üçüncü bir tarafa ihtiyaç duymadan ticaret yapabilmektedir. Örneğin, günümüzde pekçok ürün bir aracı tarafından satılmaktadır. Bu nedenle üreticiden dağıtıcıya geçtiğinde bir kar payı koyup fiyatı arttırarak satılmaktadır. Ancak blockchain teknolojisiyle bu yapı ortadan kalkarak direk üreticiden ürün alınabilecektir.

 

Araç Kiralama

Bir araç kiralarken pek çok prosedür gerçekleşmektedir. Ancak DocuSign firması bu uygulamayı daha kolay ve güvenli hale getirmek için çalışmaktadır. Bu kolay sistemi kurarken kredi kartı devi Visa ile birlikte hareket etmekte ve “tık, imzala ve sür” yapısını oluşturmaya çalışmaktadır.

 

Fotoğrafçılık

Büyük zorluklara çektiğiniz bir resmin sizin izninizi almadan ve size herhangi bir ücret ödemeden paylaşılması canınızı sıkabilir. Bu sorunu çözmek için Kodak, Las Vegas’taki CES fuarında blockchain yapısını kullanarak görüntü hakları platformu KODAKCoin’i duyurdu. Bu uygulama ile Kodak dijital görüntü haklarını korumayı amaçlamaktadır.

 

Dağınık Depolama Servisi

Dünya çapında bir bulut depolama hizmeti olan Google Drive’ı hepimiz biliyoruz. Google sunucuları, dünyadaki kullanıcıların verilerini depolar ancak büyük güvenlik riskleri barındırmaktadır. Verilerin Google veritabanında depolandığını biliyoruz, bu veri tabanının her an saldırıya uğrama riski vardır. Dağıtılmış bulut depolama hizmeti, kullanıcı verileri dağınık defterler üzerinde şifreli olarak depolanacak ve verilerin daha güvenli bir ortamda muhafazasına imkan verecektir. Veriler dünyadaki farklı bilgisayarlarda saklanacak ve böylece, verilerimizin daha güvenli olacağını söyleyebiliriz. Bir bilgisayar korsanı, merkezi olmayan bulut platformundaki verileri kesmek isterse, dünyadaki tüm sistemleri kesmek zorundadır. Dağıtılmış bulut platformunun bir diğer avantajı, düşük maliyetli olmasıdır. Kullanıcıların verileri Google Drive’da ve diğer bulut depolama platformlarında depolanırken belirli bir ücret ödemeleri gerekir. Ancak merkezi olmayan bulut platformu çok düşük maliyetli olacaktır. Storj bu kapsamda çalışmalar yapmaktadır.

 

Merkezi Olmayan Sosyal Ağlar

Sosyal ağlar, insanların internette üzerinde uzun zaman geçiriği platformlardan bir tanesidir. Bu platformlar sayesinde dünya küresel bir köy haline gelmiştir. Dünyanın öbür ucundaki insanlarla rahatlıkla iletişim kurabilmekteyiz. Twitter, Facebook, Instagram, Linked’in gibi sosyal platformlar kullanıcıların verilerini dünyanın farklı yerlerindeki belirli merkezlerde tutmaktadır. Facebook yaşamış olduğu vukuattan mı bilinmez ancak blockchain tabanlı bir yapı oluşturmak için çalışmalara başlamış bulunmaktadır. Şuanda Facebook kullanıcıların internet üzerindeki her aktivitesini izlemektedir. Ancak merkezileşmemiş sosyal platformlar kullanıcı verilerinin güvenliğini sağlamaktadır. Merkezi olmayan bir dünyada, hükümetler bile kullacıların verilerine erişemiyor. Veriler şifreleme ve hash teknikleri kullanarak şifrelenerek saklanmaktadır.

Bazı blockchain teknolojisini kullanan sosyal platformlar: Memo, Minds, Sola ve Steemit.

 

Sağlık Sektörü

Sağlık sektörü kişilerin hassas verilerinin saklandığı alanlardan biridir. Her hasta yönetim sistemi hastaların kişisel verilerini saklar. Kişisel verilerin güvenli bir şekilde saklanmasının yanında verilerin fidye yazılımlara karşı güvenli bulundurlunması gerekmektedir. Bu tür hackleme girişimleri aynı zamanda hastaların hayatını riske atmaktadır. Philips bu alanda Gem adında bir proje yürütmektedir.

 

Oy Kullanma

Günümüzde oy kullanma sistemi bir çok zafiyet barındırmaktadır. Yine blockchain teknolojisi kullanarak bu sisteminde daha güvenli hale getirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır. Bu yapı ile seçmenin evden oy kullanması planlanmaktadır. Böylece hem devlet hemde seçmen için zaman ve maliyet tasarrufu sağlayacaktır.

 

Blockchain Müzik

Müzik endüstrisinin en çok şikayet ettiği konuların başında müziklerin çalınması konusu gelmektedir. Blockchain ve akıllı sözleşmeler kullanarak kapsamlı ve güvenli bir müzik hakları veri tabanı kurulması hedeflenmektedir. Aynı zamanda bu platform şefaf olacak ve sanatcının da hakları koruncaktır. VOISE bu amaçla kurulmuş bir platformdur.